Çocuklar, büyüdükçe dünyayı öğrenmek için sayısız fırsata sahip olurlar. Bununla birlikte, akran baskısı, zor aritmetik hesaplamalar veya akranlarıyla olan anlaşmazlıklar, ebeveynlerin beklentileri gibi sorunlarla da düzenli olarak karşılaşırlar. Çocuklar için problem çözme becerilerinin faydaları çoktur ve bu tür durumlarla etkili bir şekilde başa çıkmalarına yardımcı olabilir. Bu yazımızda erken yaşlarda çocuğun problem çözme becerilerini geliştirme sürecine nasıl başlanmalı, hangi yöntemler üzerinde çalışılmalı, yapılacak 15 etkinlik nedir, adım adım anlatıyoruz.
Bir yetişkine güvenmeden bağımsız olarak pratik çözümler bulmayı öğrenecekler. Ayrıca, zorluklarla karşılaştıklarında problem çözme becerilerini kullanma ve kendi başlarına yenilikçi çözümler geliştirme becerilerine daha fazla güveneceklerdir.
Çocuklar için problem çözme becerilerinin önemini, bu beceriyi onlara nasıl aşılayacağınızı ve bu temel beceriyi geliştirmelerine yardımcı olacak bazı alıştırmaları öğrenmek için bu yazıyı okuyun.
Çocuklar için problem çözme becerilerinin önemi
Problem çözme, çocuklara çeşitli şekillerde fayda sağlar. Onlara aşağıdaki şekillerde yardımcı olur:
- Günlük yaşamdaki zorluklarla başa çıkma.
- Etkili kararlar alma.
- Yol boyunca işbirliği, eleştirel düşünme ve grup çalışması gibi diğer becerileri edinme.
- Sorunları kalp kırmadan çözme.
- Soruna farklı açılardan bakma.
- Daha bağımsız olma.
Çocuğun problem çözme becerilerini geliştirme
İşte çocuğunuzu problem çözme becerilerini kullanmaya teşvik etmenin birkaç yolu.
1. Mücadeleyi aklına getirin
Çocuğunuz bir sorunla karşılaştığında, onu kabul etmesini ve mücadeleyi kabul etmesini isteyin. Sonuç etkili olmazsa, farklı yaklaşımlar deneyebilirler. Bu, çocuğunuzu bir soruna farklı açılardan bakmaya teşvik edecektir.
2. Akıl danışmak
Bazen günlük hayatınızda karar vermekte zorlanabilirsiniz. Örneğin, akşam yemeğinde ne pişireceğinize veya sinemaya ne giyeceğinize karar vermekte zorlanabilirsiniz. Çocuklarınızdan bu basit kararları almanıza yardım etmelerini isteyin. Onlardan tavsiyelerini istediğinizde, sorunlarla karşılaşanların sadece onlar olmadığını onlara öğretir. Fikirlerine değer verdiğinizde, sorunları bağımsız olarak çözmeleri için onlara güven verecektir.
3. Derin bir nefes al
Etkili problem çözmenin ilk adımlarından biri sakin kalmaktır. Gençlerde bile, duyguları kontrolden çıktığında olaylara rasyonel bakmak zordur ve fevri kararlar alma eğilimi artar. Çocuğunuza duygularının kontrolünü kaybettiğini hissettiği her an derin nefes almayı öğretmek önemlidir. Sakinleştikten sonra durumu daha iyi değerlendirebilirler.
4. Sorunu sözlü olarak ifade edin
Sakinleştikten sonra nasıl hissettiğini ve neyle mücadele ettiğini sözlü olarak ifade etmesi, çocuğunuza yardımcı olacaktır. Bakış açısı kazanmalarına yardımcı olur ve potansiyel çözümler bulmalarını kolaylaştırır.
5. “Cevabı” vermeyin
Çocuklarınızın bir sorunla boğuşmasını izlemek zor olsa da, onlara doğrudan yanıt vermeyin. Bunun yerine, sorunu bağımsız olarak çözmelerine yardımcı olacak ipuçları verin. Bu şekilde, bağımsız olarak yaratıcı çözümler bulmayı öğrenebilirler.
6. Örnek teşkil etmek
Çocuklar sünger gibidir ve her şeyi çok çabuk kavrar. Dolayısıyla, bir sorunla karşılaştığınızda ve etkili bir çözüm bulduğunuzda, sorunları nasıl ele aldığınızı fark edecekler ve sizi taklit etmeye çalışacaklar.
7. Doğal sonuçların ortaya çıkmasına izin verin
Bazen, sorunu kendi akışına bırakmak, onunla başa çıkmanın en iyi yoludur. Bu nedenle, çocuğunuz bir sorunla karşılaştığında onu rahat bırakın. Diyelim ki çocuğunuz haftalık harçlığının tamamını bir iki günde harcadı; haftanın kalan günlerini parasız şekilde geçirmelerine müdahale etmeyin. Bu, gelecekte daha iyi seçimler yapmalarını sağlayacaktır.
Çocuklar için 15 Problem Çözme Etkinliği
Öğrenmenin oyun oynamaktan daha iyi bir yolu yoktur. Aşağıdaki etkinlikler oldukça eğlencelidir ve çocukların problem çözme becerilerini sergilemelerini gerektirir.
1. YapBoz
Çocuklar için en iyi problem çözme aktivitelerinden biri yapboz yani puzzle oyunudur. Çeşitli zorluk seviyelerinde bir çok yapboz bulabilirsiniz ve çocuğunuzun yaşına göre uygun olanı seçebilirsiniz. Onlara bir yapboz verin, sorunu/soruyu analiz etmeyi, çözmenin farklı yollarını bulmayı ve çözüme varmayı öğrenecekler.
Ek olarak, aktivite eleştirel düşünme becerilerini, kaba motor becerilerini ve el-göz koordinasyonunu geliştirmeye yardımcı olacaktır.
2. Çöpçü avı
Her ebeveynin çocuklarına tanıtması gereken eğitim aktivitelerinden biri çöpçü avıdır. Hem ev içinde hem de dışarıda yapabileceğiniz ve evinizde zaten bulunan eşyalardan fazlasını gerektirmeyen, ucuz, kolay, eğlenceli bir aktivitedir. Etkinlik, çocukların alışılmışın dışında düşünmelerini sağlar. Farkında olmadan problem çözme becerilerini eğlenceli bir şekilde öğreniyorlar.
3. Hikaye kitapları
Okumak çok sayıda fayda sağlar. Bunlardan biri problem çözmedir. Çocuklar hikaye okuduklarında çeşitli karakterler ve oynadıkları rollerle karşılaşırlar. Çoğu zaman, çocuklar bu karakterlere bağlanır. Bu nedenle, bir sorunla karşılaştıklarında, en sevdikleri karakterin sorunu nasıl çözeceğini sorun. Onları çeşitli çözümler bulmaya ve her birinin olası sonuçlarını tartışmaya teşvik edin.
4. El sanatları
Onları sanat ve zanaatla meşgul etmek, çocuklara problem çözme becerilerini öğretmenin başka bir mükemmel yoludur. Çocuğunuza evde bulunan çeşitli malzemeler verin. Her türden heyecan verici kreasyonlar bulmalarına veya bozuk oyuncakları veya aletleri tamir etmelerine izin verin. Bağımsız çalışmalarına izin verin ve yalnızca fikirleri tükendiğinde onlara rehberlik edin.
5. Açık uçlu sorular
Açık uçlu sorular sormak, çocuğunuzun yaratıcı ve eleştirel düşünme yeteneğini geliştirmenin ve problem çözme becerilerini geliştirmenin mükemmel bir yoludur. Bu soruların doğru ya da yanlış cevabı yoktur ve cevap basit bir “hayır” ya da “evet”in ötesine geçer. Cevapları üzerinde biraz düşünmeleri gerekir. İşte her seanstan sonra sorabileceğiniz birkaç soru.
- Zor olan neydi? Kolay olan neydi?
- Ne öğrendin?
- Sence sonra ne olacak?
- Çözüme nasıl ulaştın?
- Bir dahaki sefere neyi farklı yapardın?
6. Labirent Oyunu
Labirentler tüm yaş grupları için eğlencelidir ve çocukların problem çözme yeteneklerini de geliştirir. Aktivite ayrıca motor becerilerini, gözlem becerilerini, yön duygusunu ve problem çözme becerilerini geliştirir. Yani labirentlerinin ötesini düşünün – internette birçok labirent oyunu bulabilirsiniz. Pratik yaptıkça, çıkış yollarını bulmakta daha iyi olacaklar. Sonunda, onlara çözmeleri için daha karmaşık labirentler verebilirsiniz.
7. Hazine avı
Hazine avı, tüm aileyi dahil edebilecek bir oyundur. Özellikle sonunda bir şeyler kazanacaklarını biliyorlarsa, akıllarını işlerinde tutabilirsiniz. Onlara kalıpların dışında düşünmeye ve sonunda hazineyi bulmak için problem çözme becerilerini kullanmaya teşvik eden ipuçları verin. Hazineyi bulmalarını sağlamak için kullanabileceğiniz birkaç ipucu:
- Benim işim senin uykuna bir son vermek. Bunu bir bip sesi, vızıltı veya müzikle yapıyorum. (Cevap: çalar saat)
- Yüzüm veya kollarım yok ama sabit bir hızda hareket eden ellerim var. (Cevap: Saat)
- Yumuşacık tüylerle doluyum ve bensiz uyuman oldukça imkansız. (Cevap: Yastık/battaniye)
- Arabanızı anında temizlemek veya bitkilere su vermek için beni kullanın. (Cevap: Su hortumu)
8. Oyuncaklarla inşaat
Çocuklarınıza LEGO blokları, tahta bloklar, mühendislik blokları vb. verin ve istediklerini yapmalarını sağlayın. Oyuncaklarla inşa etmek, çocuğunuzun neyi inşa edeceğini ve parçaları nasıl bir araya getireceğini düşünmesini ve bunun işlevsel bir tasarım olduğundan emin olmak için yaratıcı çözümler bulmasını gerektirir. Onlardan üç kollu bir yaratık ya da köprülü iki kule gibi zorlu bir şey inşa etmelerini isteyebilirsiniz. Bir yapı üzerinde çalışırken beyinlerini zorlamalarını izleyin, bu onlar için iyi bir şey.
9. Yün ağı
Çocuklara çok renkli bir iplik verin ve bir daire oluşturmalarını isteyin. Bir kişi yumağı bir parmağa dolayarak başka birine verir. Herkes topu tutma ve ipliği parmaklarının üzerinden geçirme şansı bulduğunda, bir ağ oluşturulur.
Şimdi, bir üyenin gözlerini bağlayın ve ağı açmak için diğerlerinin sözlü talimatlarını takip etmelerini isteyin. Bu grup etkinliği, bir çıkış yolu bulmak için ekip çalışması, odaklanma, sabır, koordinasyon, konsantrasyon ve problem çözme becerilerini içerir.
10. İnsan düğümü
Son derece eğlenceli olan basit bir oyundur. Bu oyunda bir grup çocuğa ihtiyacınız var. Çocukların bir daire oluşturmasını sağlayın ve ellerini kaldırın. Çemberin diğer tarafından bir oyuncunun elini tutmak için sağ elini kullanması ve başka birinin elini sol eliyle tutması gereken bir oyuncuyla başlayın. Herkesin iki elini de farklı oyuncularla tutup tutmadığını kontrol edin. Şimdi çemberi bozmadan kendilerini çözmeleri gerekiyor. Herkesin elleri serbest kaldığında ve çembere geri döndüklerinde meydan okuma tamamlanır.
11. Doğaçlama skeçler
Oyuncuları takımlara ayırın. Okulda zorbalıkla başa çıkmak veya kardeşler arasındaki bir kavgayı çözmek gibi farklı senaryoları kağıtlara yazın, katlayın ve bir kaseye koyun. Her takım/oyuncu bir kart seçer ve senaryoyu canlandırır. Onlara hazırlanmaları için bir süre verebilirsiniz. Bu tür doğaçlama rol yapma etkinlikleri, çocukların bir sorunu tanımlamasına, bir çözüm formüle etmesine ve onu uygulamasına yardımcı olur.
12. Grup ile Boyama
Çocukların problem çözme becerilerini keskinleştirmek için bir başka mükemmel takım oluşturma etkinliği de grup boyamasıdır. Çocukları üç kişilik takımlara ayırın. Takımdaki üç oyuncunun her birinin oynayacağı bir rol var.
Bir kişi, bir tasarım oluşturmaya çalışmak için eğitmenden talimat alan çizimcidir. Eğitmen ve izleyiciye sırtları dönük olmalı ve konuşmamalıdırlar.
Sıradaki ise eğitmen. Eğitmen, çizen kişinin belirli bir tasarımı nasıl çizmesi gerektiğine dair sözlü talimatlar veren kişidir.
İzleyici tasarıma bakar. Ancak konuşmalarına izin verilmez ve eğitmenle yalnızca jestlerle iletişim kurabilirler.
İzleyici, çizenin resminden memnun kaldığında çizimci başarılı olmuş sayılır. Çocukların sırayla farklı roller oynamasına izin verebilirsiniz.
13. Bana ipucu ver
Bana ipucu ver oyunu, bilişsel gelişimi, eleştirel düşünmeyi ve problem çözmeyi teşvik eden eğlenceli bir dedektif oyunudur. Tanınmış bir figür, hayvan, tarihi olay, sosyal eğilim veya meslek gibi beş ila altı hedef yanıtı seçerek başlayın. Şimdi, her hedef yanıtla ilişkili beş ila on öğe toplayın. İnternetten alınan resimler de olabilir. Farklı kutulara koyun.
Şimdi bir çocuğun tahminde bulunmadan önce kaç ipucu seçebileceğine karar verin. İki ise, çocuğun bir kutudan iki ipucu almasına ve ilk tahminini yapmasına izin verin. En hızlı kimin cevap verebileceğini görün. Buna benzer bir oyun da sessiz sinema oyunudur ve bu da çocukların problem çözmesini geliştirmek için etkili bir yöntemdir. Sessiz sinema kelimeleri yazımıza göz atabilirsiniz.
14. Hayatta kalma senaryoları
İşte herhangi bir eşya gerektirmeyen başka bir oyun. Bu oyunda, çocuklar için rol yapma senaryoları oluşturmalısınız ve onlar da çözmek için analiz etmeli ve alışılmışın dışında düşünmelidir. Örneğin, onlara şu senaryoyu verin, “Bir adada mahsur kaldınız ve iki gün boyunca yardım gelmeyeceğini biliyorsunuz. Etrafınızdaki eşyalarla kendinize nasıl bir korunma alanı oluşturacaksınız?” Bu, onları farklı senaryolar hakkında düşünmeye ve durumdan çıkmak için çözümler bulmaya teşvik eder.
15. Ahlaki ikilem
Çocuklar genellikle kendilerini bir ikilem içinde bulurlar. Onların bilgisi olmadan yapılan bu basit oyun, bu tür senaryolarla başa çıkmalarına yardımcı olacaktır. Kâğıtlara, ‘Kasiyer bana fazladan 1 TL verdi; ne yapmalıyım?’ veya ‘Arkadaşımı okulda birine zorbalık yaparken gördüm. Onları durdurmalı mıyım yoksa kendi haline mi bırakmalıyım?’ Sonra katlayın ve bir kaseye koyun. Her çocuğun bir kağıt almasını, yüksek sesle okumasını ve durumu halletmek için anında yaratıcı çözümler bulmasını sağlayın.
Sıkça Sorulan Sorular
Çocukların temel problem çözme becerilerinin üç yaşında başladığına inanılmaktadır. Ancak kısa dikkat süresi ve sorunları kendi başına anlama güçlüğü ile müdahale ettiği için çok etkin değildir. Büyüdükçe problem çözme becerileri gelişir.
Üç yaygın problem çözme stratejisi şunlardır:
+ Deneme yanılma: Bir sorunu çözülene kadar çözmek için farklı yollar denemek
+ Algoritma: Problemi çözmek için adım adım formül izleme
+ Sezgisel: Adımlara bölmek gibi bir problem çözme çerçevesini takip etmek
Sonuç
Sorunlar hayatın bir parçasıdır ve çocuklar bunlarla ne kadar erken baş etmeyi öğrenirse o kadar iyidir. Çocuklar için problem çözme önemli bir beceridir çünkü günlük zorluklarla başa çıkmalarına yardımcı olur, onları farklı düşünmeye ve daha eleştirel düşünme becerilerini öğrenmeye zorlar. Çocuklarınızı problemlerini paylaşmaya teşvik ederek, cevaplarını bulmaya yönlendirerek veya iyi bir örnek oluşturarak problem çözme becerilerini öğretebilirsiniz. Onları yapbozlar, çöpçü avları ve labirentler gibi problem çözme etkinliklerine de dahil edebilirsiniz. Odaklanmış çabalarınız, çocuklarınızın bağımsız olmalarına ve becerilerine güvenmelerine yardımcı olacaktır.
Takiye.com’u twitter ve google haberler üzerinden abone olarak takip edebilirsiniz.
Çocuk kategorimizdeki diğer yazılarımız için buraya bakabilirsiniz.
