Hamas’ın 7 Ekim 2023 tarihinde İsrail’e 4000 roket ile saldırması sonucunda, İsrail bu saldırı sonucunda meşru müdafaa hakkını öne sürerek karşı taarruza geçti. Kadın, yaşlı, çocuk demeden sivil yerleşim bölgelerini bombalayan İsrail’e dünyadan tepkiler sürerken, sivil ölümleri görmezden gelen ülkeler de mevcuttu. Peki neredeyse 100 yıldır süren bu çatışmaların sebebi neydi? Filistin İsrail savaşı nasıl başladı, kim başlattı, neden başladı? İşte bu soruların cevaplarını merak ediyorsanız Filistin İsrail savaşı filmleri bir çok sorunuzun yanıtını verecektir.
1. Al-Nakba (2008 – iMDB: 8,7)
Filistinliler için 1948 yılı, yüzbinlerce kişinin evlerinden zorla çıkarıldığı “Nakba” ya da “felaket”e ve İsrailliler için aynı yıl kendi devletlerinin kuruluşuna işaret ediyor. Bu dört bölümlük dizi, bugünü hâlâ şekillendiren geçmişteki olaylara dair detaylar sunarak Filistin İsrail savaşı ne zaman, neden ve nasıl başladı sorularına detaylı açıklamalar getiren filmler arasında başı çekiyor.
2. The War in June 1967 (2007 – iMDB: 7,9)
Haziran 1967 savaşı yalnızca altı gün sürdü, ancak sonuçları bölgede bugüne kadar hâlâ hissediliyor. Filistin topraklarının yeniden küçülmesine sebep oldu, İsrail’in toprak iddialarını daha da artırdı ve bölgedeki askeri hakimiyetini yayılmacı duruma getirdi.
Bu film, savaşın kökenlerinin yanı sıra altı gün süren çatışmaları ve sonuçlarını inceliyor.
3. The War in October (2013 – iMDB: 8,0)
Mısırlılar buna Ekim Savaşı, İsrailliler ise Yom Kippur Savaşı adını veriyor; hem Arapların hem de İsraillilerin galip geldiklerini iddia ettikleri bir savaş.
Peki 1973’ün üç haftasında dünyayı nükleer bir çatışmanın eşiğine getiren gerçekte ne oldu?
Film arşivlerinden ve savaşları planlayan ve savaşan insanlarla yapılan röportajlardan yararlanan bu üç bölümlük dizi, çatışmanın birçok savaş alanındaki kuvvetlerin hareketlerini göstermek için grafik illüstrasyonlar, haritalar ve animasyonlu sekanslar kullanıyor.
4. The Price of Oslo
Bu iki bölümlük belgesel, Oslo Anlaşmalarına giden gizli yolun izini sürerek, siyasi gölgede gerçekleşen müzakerelerin ve kargaşa içindeki bir bölgede ortak zemin arayışının öyküsünü anlatıyor. Her şeyin merkezinde alışılmadık bir arabulucu vardı: İskandinav ülkesi Norveç.
5. Jerusalem: Dividing Al-Aqsa
Bu film, Mescid-i Aksa’nın tarihinin ve hem Müslümanlar hem de Yahudiler için öneminin izini sürüyor.
Aynı zamanda İsrail’in Filistinlilerin erişimini kontrol ettiği, erişim ve ibadet kısıtlamaları uyguladığı El Halil’deki İbrahimi Camii’yi de konu alıyor ve Mescid-i Aksa’da gelecekte olacakların şeklinin bu olup olmadığını soruyor.
6. Palestine 1920: The Other Side of the Palestinian Story
Filistin ile Yahudi halkı arasındaki ilişki, 1800’lü yıllarda Hıristiyan yazarlar tarafından “Halksız bir toprak ve topraksız bir halk” şeklinde tanımlanıyordu. Ve Ortadoğu’nun 20. yüzyıl tarihi büyük ölçüde bu gözlerden yazılmıştır.
Ancak Al Jazeera Arabic’in bu filmi Filistin’e farklı bir açıdan bakıyor. Tarihçilerden ve görgü tanıklarından bilgiler alıyor ve Filistin’i 20. yüzyılın başlarında Büyük Suriye’nin ve Osmanlı İmparatorluğu’nun gelişen bir vilayeti olarak gösteren arşiv belgelerine yer veriyor.
7. Gaza, Sinai and the Wall
1948’den 1967’ye kadar Mısır’ın Sina’sı ve komşusu Gazze sakinleri araziyi tek bir bölge olarak görüyorlardı.
Ancak 1967 Arap-İsrail Savaşı’nda İsrail Sina ve Gazze Şeridi’ni ele geçirdi.
On iki yıl sonra İsrail ve Mısır, Sina’nın kontrolünü Mısır’a veren bir barış anlaşması imzaladı; ancak İsrail’in Gazze işgali devam etti. 1982 yılında iki bölgeyi birbirinden ayıran bir duvar inşa edildi; bu duvar bugün hala ayaktadır.
Bu film, o duvarla hayatları değişen Filistinlilerin hikâyesini anlatıyor.
8. Israel’s Automated Occupation: Hebron
Bu iki bölümlük dizi, İsrail’in El Halil ve Kudüs’teki kameralarla Filistin halkını güvenlik gerekçesiyle nasıl izlediğini konu alıyor.
İlk bölüm, El Halil’deki yapay zeka destekli kameralarla ve daha önce bilinmeyen yüz tanıma sistemi “Kızıl Kurt”un ne için çalıştığını gözler önüne seriyor.
İkinci bölümde İsrail’in Kudüs’teki Filistinlileri gözetlemesi ve onlara casusluk ve şantaj yapmaktan sorumlu olan gizli İsrail birimi anlatılıyor.
9. Weaponising Water in Palestine
Gazze’nin tek tatlı su kaynağı olan Akiferi kıyısındaki havza talebi karşılayamıyor ve aşırı su çekimi nedeniyle tükenmiş ve kanalizasyonla kirlenmiş durumda. Yükselen sıcaklıklar ve deniz seviyeleri hayatı daha da zorlaştırırken, İsrail’de yaşayanların musluklarının kuruması konusunda endişelenmelerine gerek yok.
Bu film, işgalin ve iklim krizinin Filistinlileri nasıl dünyadaki en su sıkıntısı çeken insanlardan biri haline getirdiğini araştırıyor.
10. Rebel Architecture: The architecture of violence
İsrailli mimar Eyal Weizman, İsrail’in Filistin’i işgalinde ve modern savaşlarda mimarinin nasıl önemli bir rol oynadığını açıklıyor.
“Mimarlık ve çevre dizaynı bir tür yavaş ilerleyen şiddettir. İşgal, Filistinli toplulukları, köyleri ve kasabaları boğmak, oradaki insanlar için yaşanmaz bir ortam yaratmak amacıyla tasarlanmış bir ortamdır” diyor Weizman.
Kaynak: AL JAZEERA
Takiye.com’u twitter ve google haberler üzerinden abone olarak takip edebilirsiniz.
Dizi ve Sinema konulu diğer yazılarımız da ilginizi çekebilir.
