Antidepresan yoksunluk sendromu ne kadar sürer sorusu, antidepresan kullanımını tamamen bırakan kişilerin merak ettiği bir konudur. Antidepresanların sürekli kullanılması planlanan bazı kişiler varken, semptomları düzeldikçe ilacı kullanmayı bırakan diğerleri de vardır. Ancak uzmanlar, bu ilacın aniden kesilmesinin bazen antidepresan yoksunluk sendromuna neden olabileceğini belirtmektedirler. Bu durumda kişi sık görülen baş ağrısı, bulantı, uykusuzluk gibi yan etkiler yaşayabilir. Ayrıca yavaş çekimde hareket edebilen gözler ve duyarlılık da ortaya çıkabilir. Yani kısacası antidepresan yoksunluk belirtileri kişiden kişiye göre farklılık göstermekte ve süresi değişebilmektedir.
Antidepresan alan bazı kişiler onları süresiz olarak almayı planlarken, diğerleri semptomları düzeldikçe kullanımlarını bırakmayı seçerler. Ancak uzmanlar, bunu aniden yapmanın, bazen antidepresan yoksunluk sendromu olarak bilinen yan etkilere yol açabileceği konusunda uyarıyorlar.
Klinik depresyonu ve bazı durumlarda obsesif kompulsif bozukluğu, yaygın anksiyete bozukluğunu ve travma sonrası stres bozukluğunu (PTSD) tedavi etmek için kullanılan antidepresanlar, dünya ilaç pazarındaki en popüler ilaçlardan biridir. Aslında, ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi’nin (CDC) 2011 raporuna göre, antidepresanlar her yaştan Amerikalı arasında en sık reçete edilen üçüncü ilaç ve 18 ile 44 yaş arasındaki Amerikalılar arasında en sık reçete edilen ilaçtı. Durum ülkemizde de benzer şekilde ilerliyor.
Bir çalışmaya göre, Türkiye’de antidepresan kullanımı 2012-2022 döneminde yüzde 66 oranında arttı. OECD verilerine göre Türkiye Avrupa’da antideprasan ilaçlara en çok harcama yapan ülkeler listesinde dördüncü sırada. Türkiye 2020 yılında antideprasan ilaçlara 139 milyon ABD doları harcadı. Zirvede ise 812 milyon dolar ile Almanya var.
Antidepresan yoksunluk sendromu ne kadar sürer ya da belirtileri nelerdir, nasıl bırakılır gibi sorular da kullananlar tarafından sıklıkla merak ediliyor. Konusunda uzman doktorlar, “Bu etkilerin şiddeti ve riskleri, antidepresan türü, kullanım süresi, yaş, genel sağlık ve psikiyatrik geçmiş gibi faktörlere bağlı olarak değişebilir” diyor. Antidepresan ilaçları bir anda almayı bıraktığınızda vücudunuza ne olduğunu ve bir değişiklik yapmadan önce neden her zaman doktorunuzla konuşmanız gerektiğini öğrenmek için yazımızı okumaya devam edin.
Ribaund depresyonu yaşayabilirsiniz.
Antidepresan kullanımını bırakmanın bazı kişiler için tercih edilebilir bir seçenek olabileceği bilinmektedir. Ancak, uzmanlar bu sürecin dikkatli ve kontrollü bir şekilde yapılması gerektiğini belirtmektedir. Çünkü antidepresan yoksunluk sendromu ne kadar sürer gibi sorulara net ve kesin bir yanıt vermek mümkün değildir. Bazı durumlarda antidepresan ilacının kesilmesi sonrasında acılı hisler, anksiyete, depresyon gibi semptomlar haftalar hatta aylar boyunca devam edebilir. Bu nedenle, antidepresan kullanımına başlamadan önce mutlaka uzman desteği almak gerekmektedir. Ayrıca ilacın düzenli kullanımından sonra da doktor kontrolünde bırakılması önemlidir.
Depresyon belirtileri ortadan kalktıkça, antidepresan alan bazı kişiler artık ilaçlara ihtiyaç duymadıklarını hissedebilirler. Bununla birlikte, birçok durumda beyin, düzgün çalışması için bu ilaçlara güvenmeye başlar ve bunların kesilmesi, hastanın depresif durumunun hızla geri dönmesine ve hatta daha da kötüleşmesine neden olabilir. Doktorlar, “Potansiyel olarak antidepresan tedaviyi bıraktıktan sonra, depresif veya anksiyete semptomlarının tekrarlaması veya kötüleşmesi, rebound depresyon olarak adlandırılır” diye açıklıyor. Bu semptomların tipik olarak ilacınızı bıraktıktan sonraki iki ila üç hafta içinde ortaya çıktığını belirtiyorlar.
Görünüşe göre, ilaçlarını almayı bırakanlar arasında ribaund depresyonu şaşırtıcı derecede yaygın. Sağlık kuruluşları “Hastaların yaklaşık yüzde 50 ila 85’i tedaviyi bıraktıktan sonra en az bir kez rebound depresyonu yaşayabilir ve tedavi süresi uzadıkça risk artar” diyor. Antidepresan ilaçları bırakırken dikkatli izleme ve ilacın kademeli olarak azaltılması, nüksetme olasılığını önleyebilir.
Yeni psikolojik sıkıntı belirtileri geliştirebilirsiniz.
Antidepresan ilaçları bıraktıktan sonra yoksunluk sendromu yaşamanın yanı sıra, yeni psikolojik sıkıntı veya aşırı uyarılma belirtileri de geliştirebilirsiniz. Doktorlar, bunların genellikle sinirlilik, kaygı, ajitasyon, saldırganlık, mani ve uykusuzluğu içerdiğini söylüyor.
Sağlık kuruluşları, “Bu semptomların süresi ve yoğunluğu, ilacın türü, dozu ve tedavi süresi dahil olmak üzere çeşitli bireysel faktörlere bağlıdır” diye açıklıyor. American Journal of Psychiatry’de yayınlanan bir araştırma, “Paroksetin ve venlafaksin gibi daha kısa yarı ömürlü antidepresanların, sitalopram ve fluoksetin gibi daha uzun etkili ilaçlara kıyasla yoksunluk semptomlarına neden olma olasılığının daha yüksek olduğunu” ortaya çıkardı.
İntihar düşünceleriniz olabilir.
Uzman doktorlar, antidepresanlarını aniden bırakanların kendine zarar verme riskinin daha yüksek olabileceğine dikkat çekiyor. “Antidepresanları aniden bırakmak, intihar düşünceleri ve davranışları riskini artırabilir” ve “bu tür semptomların en yüksek riskinin, tedaviye başlama, doz değişiklikleri ve tedavinin kesilmesi sırasında ortaya çıktığını” vurguluyorlar.
Doktorunuzu veya ruh sağlığı uzmanınızı ve yakın destek çevrenizi içeren bir izleme planı yapmak, intihar veya kendine zarar verme riskini en aza indirmeye yardımcı olabilir. İntihar düşünceleri yaşıyorsanız, zaman kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna danışmalısınız.
Grip benzeri semptomlar geliştirebilirsiniz.
Antidepresanlarınızı bir gecede almayı bıraktığınızda, mücadele etmeniz gereken bir dizi grip benzeri semptomunuz da olabilir. Doktorlar, “Bunlar baş ağrısı, kas ağrıları, uyuşukluk, terleme, ishal, yorgunluk, titreme ve ateşi içerebilir” diyor. Kanada Tabipler Birliği Dergisi’nde (CMAJ) yayınlanan 2017 araştırması, bu listeye iki şaşırtıcı semptom daha ekliyor: baş dönmesi, uyuşukluk veya halsizlik gibi denge sorunları ve yanma veya karıncalanma hissi gibi duyusal rahatsızlıklar.
Sağlık kuruluşları, bu semptomların tipik olarak bir antidepresan ilacı bıraktıktan sonraki ilk birkaç gün içinde ortaya çıkacağını ve birkaç günden birkaç haftaya kadar sürebileceğini belirtiyor. Çalışma yazarları, “Hastalara semptomların tersine çevrilebilir, yaşamı tehdit edici olmadığı ve genellikle kendi kendini sınırladığı konusunda güvence verilmelidir” diye ekliyor.
İşte antidepresanlarınızı güvenle almayı nasıl bırakacağınız.
Siz ve doktorunuz antidepresanları bırakmanın sizin için doğru seçim olduğu konusunda hemfikirseniz, yan etkileri hafifletmenin, dozajınızı azaltmak veya geçişinizin bir parçası olarak başka bir ilaç türüne geçmek dahil olmak üzere birkaç yolu olabilir. Majör Depresif Bozuklukları Olan Hastaların Tedavisine Yönelik Uygulama Kılavuzu, devam eden depresyon odaklı psikoterapinin, özellikle bilişsel davranışçı terapinin (BDT) de geçişi kolaylaştırabileceğini söylüyor.
Ek olarak, Amerikan Psikiyatri Birliği (APA) tarafından yayınlanan Uygulama Kılavuzuna göre, antidepresan ilaçlarını keserken benimsemeniz gereken birkaç yaşam tarzı değişikliği vardır. Bunlar, “egzersiz, iyi uyku düzeni, iyi beslenme ve tütün, alkol ve diğer potansiyel olarak zararlı maddelerin kullanımının azaltılması gibi sağlıklı davranışların genel olarak teşvik edilmesini” içerir.
Doktorunuzla birlikte bir plan yaparak ve yaşayabileceğiniz yan etkiler hakkında açıkça iletişim kurarak, ciddi olumsuz etki riskinizi en aza indirmeye yardımcı olabilirsiniz.
Takiye.com’u twitter ve google haberler üzerinden abone olarak takip edebilirsiniz.
Sağlık ile ilgili en ilgi çekici haberleri buradan takip edebilirsiniz.
