Hamilelikte tatlandırıcı kullanılır mı sorusu son zamanlarda oldukça merak edilmektedir. Tatlandırıcılar doğal şekerin yerine popüler bir alternatiftir. Fakat adından da anlaşılacağı gibi yapay bir üründür ve tüketilmesi güvenli olup olmadığı analiz edilmelidir. Bazı araştırmalar, hamileler için tatlandırıcının yan etkilerinin pek bilinmediğini göstermektedir. Bu nedenle hamile kadınların tatlandırıcıları sınırlamaları veya tamamen kaçınmaları önerilir. Ayrıca, bazı tatlandırıcılar aspartam gibi fenilalanin içerebilir, bu da feniliketonüri hastası olan bebeklerde ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir ve bu yüzden dikkatli kullanılmalıdır. Hamileler herhangi bir beslenme değişikliği yapmadan önce doktorlarıyla konuşarak tavsiye almalılardır.
Hamilelikte tatlandırıcı kullanılır mı? Şeker, vücut için önemli bir enerji kaynağıdır. Ancak aşırı şeker tüketimi sağlık sorunlarına yol açabilir. Diyabet gibi rahatsızlıkların da artmasına neden olabilir. Bu sebepten dolayı diyabeti olan kadınların suni tatlandırıcıları düşünmesi gerekebilir. Hamilelik döneminde de tatlandırıcı kullanımının güvenli olduğu belirlenmiştir. Fakat bu konuda bilinçli davranmak ve doğru tercihler yapmak önemlidir. Güvenilir yapay tatlandırıcılardan bazıları stevia, sukraloz ve asesülfam potasyumdur. Bu tatlandırıcılar hamilelik sürecinde kullanılacak şekilde onay almıştır ve yan etkilerinin minimum düzeyde olduğu bilinmektedir. İdeal olan her türlü gıda ürününde olduğu gibi kontrollü olarak tüketilmeleridir.”
Yapay Tatlandırıcı Nedir?
Yapay tatlandırıcılar, normal şekerin (sükroz) yerine geçer. Bitkilerden veya doğal şekerlerden elde edilen sentetik şeker ikameleridir. Besleyici (kalorili) veya besleyici olmayan (kalorisiz) tatlandırıcılar olabilirler.
Kalori bulunduran tatlandırıcılar beslenmenize ilaveler ekler ve çok az mineral veya vitamin içerir. Kilo alımına katkıda bulunmadıkları sürece ölçülü kullanıldıklarında güvenlidirler. Ancak diabetes mellitus, insülin direnci veya gebelik diyabeti gibi durumlar geliştirirseniz, bunların tüketimini sınırlamanız gerekebilir.
Sükroz, fruktoz, maltoz, dekstroz, mısır şekeri ve bal besleyici tatlandırıcılardır. Sorbitol, mannitol, izomalt ve ksilitol gibi şeker alkolleri ve hidrojene nişasta da besleyici tatlandırıcılardır. Teknik olarak şeker değildirler ve vücutta yağlara dönüştürülürler.
Yemeği tatlandırmak için besleyici olmayan tatlandırıcılar minimum miktarlarda eklenir. Düşük kalorili ve diyetetik gıdalarda kullanımları onaylanmıştır. Stevia, aspartam, sukraloz ve sakarin bunlardan bazılarıdır.
Gıdalarda kullanım için FDA (Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi) onaylı tatlandırıcılardan bazıları şunları içerir:
- Aspartam (Eşit, NutraSweet) – Besleyici
- Sakarin (SugarTwin, Sweet’n Low) – Besleyici değil
- Asesülfam potasyum (Sunett, Sweet One) – Besleyici değil
- Neotam – Besleyici değil
- Sukraloz (Splenda) – Besleyici değil
Hamilelikte tatlandırıcı kullanılır mı?
Evet, ABD Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) tarafından onaylanan yapay tatlandırıcılar ölçülü kullanıldıklarında güvenlidir. Sağlıklı bir hamilelik için gerekli besinlerin yerine geçen boş kaloriler haline gelmelerini önlemek için bunları kabul edilebilir günlük alım miktarı dahilinde tüketmelisiniz.
Hamileyken Ne Kadar Yapay Tatlandırıcı Kullanılabilir?
FDA’ya göre, yapay tatlandırıcı kullanımınızı günde iki ila üç porsiyonla sınırlandırmalısınız. Bir porsiyon, bir paket tatlandırıcıya veya bir kutu diyet sodaya eşittir. Yapay tatlandırıcıların aşırı tüketimi aşırı kilo alımına neden olabilir.
Bazen doktorunuz hamilelik sırasında yapay tatlandırıcıların kullanılmasını önerebilir.
Doktorunuz Gebelikte Yapay Tatlandırıcıları Ne Zaman Önerir?
Doktorunuz muhtemelen aşağıdaki nedenlerle yapay tatlandırıcılar önerecektir:
- Kilo alımını kontrol etmek için: Hamilelik sırasında kilo alımı normaldir. Ortalama olarak, vücut kitle endeksinize bağlı olarak sekiz ila 16 kilo alabilirsiniz. Ancak bundan daha fazlasını alıyorsanız, kalorileri azaltmak için yapay tatlandırıcılara ihtiyacınız olabilir. Yapay tatlandırıcılar, sofra şekerine kıyasla daha az kaloriye sahiptir (çay kaşığı başına 16 kalori), ancak ölçülü tüketilmelidir. Kilo vermek için kısa yol olarak kabul edilemezler.
- Gestasyonel diyabeti yönetmek için: Diyabetiniz varsa, yapay tatlandırıcılar şekerin en iyi alternatifleridir. Normal şekerin aksine kan şekerini veya insülin seviyelerini yükseltmezler.
Hamilelikte tatlandırıcı kullanılır mı sorusunu cevaplandırmış olduk. Bununla birlikte, tüm tatlandırıcıların kullanımı güvenli değildir.
DİKKAT!
Yapay tatlandırıcı kullanmayı düşünüyorsanız, öncelikle doktorunuzun onayını ve tavsiyesini mutlaka almalısınız.
Hamilelikte Kullanım İçin Güvenli Yapay Tatlandırıcılar
- Sukraloz (Splenda®): Şekerden yapılan ve FDA onaylı kalorisiz bir tatlandırıcıdır. Pişmiş gıdalar, meyve suları, fırın yemekleri, alkolsüz içecekler, şekerlemeler, kahve ve çay ürünleri, soslar, şuruplar ve daha pek çok gıdada kullanımı onaylanmıştır. Kan şekeri seviyenizi etkilemez ve hamilelik sırasında tüketim için güvenlidir.
- Aspartam (Equal®, NutraSweet® veya Sugar Twin®): FDA onaylı düşük kalorili bir tatlandırıcıdır. Genellikle alkolsüz içeceklerde, kahvaltılık gevreklerde, süt ürünlerinde, puding karışımlarında, tatlılarda, sakızlarda ve bazı ilaçlarda bulunur. Normal şekerden yaklaşık 200 kat daha tatlıdır ve hamilelik sırasında tüketilmesi güvenlidir. Bununla birlikte, kanda yüksek fenilalanin (aspartam bileşeni) seviyelerine sahip olduğunuz bir durum olan fenilketonüri (PKU) varsa bu tatlandırıcıdan kaçınmalısınız.
- Asesülfam Potasyum (Sunett® veya Sweet One®): Gıdalarda kullanımı FDA tarafından onaylanan kalorisiz bir tatlandırıcıdır. Unlu mamullere, şekersiz jelatinlere, dondurulmuş tatlılara, pudinglere ve meşrubatlara eklenir. Normal şekerden 200 kat daha tatlıdır ve hamilelikte güvenle tüketilebilir.
- Sorbitol: Besleyici bir tatlandırıcı ve şeker alkolüdür. Şekerlemelerde, pudinglerde, sakızlarda, kurabiyelerde ve dondurmalarda tatlandırıcı olarak kullanılır. Normal sofra şekerinden %60 daha tatlıdır ve hamilelikte tüketilmesi güvenlidir. Fetüs üzerinde herhangi bir etki göstermez, ancak fazlası ishal ve mide rahatsızlığı gibi rahatsız edici gastro etkilere neden olabilir. Aşırı tüketim hamilelik kilo alımına da yol açabileceğinden ölçülü tüketin.
- Mannitol: Sorbitol gibi, mannitol de bir şeker alkolüdür ve hamilelik sırasında ölçülü miktarlarda tüketilebilir. Yüksek dozlar gaz, şişkinlik, ishal ve kramplara neden olabilir (7).
- Ksilitol: Bu başka bir şeker alkolüdür ve birçok meyve ve sebzede doğal olarak bulunur. Şekerlemelerde, sakızlarda, diş macunlarında ve diğer gıdalarda kullanılır. Doğal şeker kadar tatlıdır ve hamilelik sırasında tüketilmesi güvenli kabul edilir. Dişlerde plak birikimini azalttığı ve bu sayede diş çürümelerini önlediği bilinmektedir.
Uzmanlar diyor ki:
Harvard Health’e göre, “şeker alkolleri veya polioller, düşük kalorili tatlandırıcılar olarak sınıflandırılmaz, ancak sofra şekerinden biraz daha az kaloriye sahiptir.”
Hamilelikte tatlandırıcı kullanılır mı, hangileri güvenli gibi başlıklara değindiğimize göre, kullanılmaması gereken yapay tatlandırıcılara da göz atalım:
Hamilelikte Kullanılmaması Gereken Tatlandırıcılar
- Sakarin (Sweet and Low®, Sweet’N Low®, Necta Sweet® ve Sweet Twin®): Kalorisiz bir tatlandırıcıdır, ancak artık eskisi kadar popüler değildir. Mesane kanseri riskini arttırdığı bilindiği için FDA onay vermemektedir. Çalışmalar ayrıca plasentayı geçebildiğini ve fetal dokularda birikebildiğini göstermektedir, ancak bebeğe zararlı olduğuna dair bir kanıt yoktur.
- Rebaudioside A (Stevia®): Güney Amerika’ya özgü bir bitkinin bazı kısımlarından elde edilir ve teknik olarak FDA tarafından onaylanmamıştır. Güvenilirliğini kanıtlayan net bir araştırma yoktur ve bu nedenle hamilelik sırasında tüketim için güvenli kabul edilemez.
- Siklamat: Besleyici olmayan bir tatlandırıcıdır ve şekerden yaklaşık 30 kat daha tatlıdır. ABD’de tüketimi yasaklanmıştır ve gebelikte kullanımı ile ilgili yeterli veri yoktur.
- Thaumatin: Batı Afrika’ya özgü Thaumatococcus daniellii adlı bitkiden elde edilen tatlı bir proteindir. Gıda katkı maddesi ve lezzet arttırıcı olarak kullanılır. Bununla birlikte, hamilelik sırasında tüketim için güvenli olduğuna dair çok az kanıt vardır.
- Neotam: Başka bir yapay tatlandırıcı, lezzet arttırıcı ve aspartamın kimyasal türevidir. Fenilalanin, aspartik asit ve metanol dahil olmak üzere üç bileşenin bir dökümü olduğu için toksik olduğu bilinmektedir. Hamilelik sırasında güvenliğine dair çok az kanıt vardır.
Hamilelikte tatlandırıcı kullanılır mı? Cevabı evet. Fakat mutlaka doktor görüşü alınarak.
Hamilelikte Yapay Tatlandırıcıların Faydaları Nelerdir?
Farklı tatlandırıcıların yukarıdaki yorumlarına dayanarak, yapay tatlandırıcıların faydaları aşağıdakileri içerecektir:
- Normal sofra şekeri gibi yemeğe tatlılık katarlar.
- İhmal edilebilir miktarda kalorileri vardır ve ölçülü olarak alındıklarında istenmeyen kilo alımına katkıda bulunmazlar.
Araştırma bulguları:
Hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalara göre, düşük kalorili tatlandırıcıların bağırsak mikrobiyotasını etkileyerek glikoz seviyelerinin artmasına ve istenmeyen kilo alımına yol açabileceğini göstermektedir.
- Gestasyonel diyabetin yönetilmesine yardımcı olurlar ve bu nedenle şeker seviyelerini, kan basıncını, beyin ve kalp hastalıklarını kontrol altında tutarlar.
- Diş çürümelerini önlerler ve diş sağlığını desteklerler.
Ancak bazen olumsuz etkileri de olabilir.
Hamilelikte Yapay Tatlandırıcıların Yan Etkileri Nelerdir?
Yapay tatlandırıcılar, fazla alındığında bazı potansiyel zararlara neden olabilir.
- Fazla tüketildiğinde sakarin plasentayı geçebilir ve ortadan kaldırılamadığı yerden fetal dokuda birikebilir. Aşırı kilolu veya obez çocuklara yol açabilen aspartam ve sukraloz için de durum aynıdır.
- Aspartamın fazla tüketiminin baş ağrısı, baş dönmesi, geveleyerek konuşma, zihin bulanıklığı, mide bulantısı, kulak çınlaması ve uyuşmaya neden olduğu bilinmektedir.
Sık Sorulan Sorular
Bir çalışma, yüksek yapay tatlandırıcı tüketimi (özellikle aspartam, asesülfam potasyum ve sukraloz) ile artmış kardiyovasküler hastalık riski arasında bir ilişki olduğunu bildirmektedir. Diğer çalışmalar, hamilelik sırasında yapay tatlandırıcı tüketiminin, bebeğin daha sonraki yaşamında değişen tatlı tat tercihine ve yüksek vücut kitle indeksi, artan obezite riski, değişen bağırsak mikrobiyotası ve anormal karaciğer fonksiyon testleri gibi metabolik sorunlara neden olabileceğini göstermiştir.
Evet, hamile kadınlar genellikle aşırı istek nedeniyle yapay tatlandırıcıları aşırıya kaçabilirler. Bununla birlikte, tüm yapay tatlandırıcıların hamilelik sırasında güvenliği kanıtlanmamıştır ve daha güvenli olması için miktarları makul tutmak daha iyidir.
Yapay tatlandırıcıların metabolizmasında hamile ve hamile olmayan kadınlar arasında bir fark olabilir, ancak belirli bir olay bildirilmemiştir. Hamilelik sırasında hormonal seviyelerde ve kan akış hacmi ve hızında meydana gelen değişiklikler, hamilelik sırasında yiyecek ve ilaç maddelerinin metabolize edilme şeklinde değişikliklere neden olabilir. Midenin boşalması ve bağırsakların hareketi sıklıkla gecikir ve karaciğer enzimlerinin aktivitesinde değişiklikler olur.
Hamilelikte yapay tatlandırıcılar tavsiye edilen miktarlarda ve doktor onayı alındıktan sonra tüketilirse güvenli kabul edilir. Bu nedenle, siz ve bebeğiniz için komplikasyon riskini en aza indirmek için FDA onaylı tatlandırıcıların kullanılması tavsiye edilir. Ayrıca, beslenmenize mümkün olduğunca çok sayıda doğal şeker kaynağı eklemeye çalışın ve gestasyonel diyabet riskini önlemek için şeker alımını kontrol altında tutun. Herhangi bir rahatsızlık veya problem durumunda hemen doktora başvurunuz.
Takiye.com’u twitter ve google haberler üzerinden abone olarak takip edebilirsiniz.
Hamilelik ile ilgili en ilgi çekici haberleri buradan takip edebilirsiniz.
